Beeld film
Of het nu gaat om zeer veerkrachtige wielen voor wegenbouwmachines, aandrijf-, steun- en loopwielen voor transportsystemen of wielsystemen voor reinigingsmachines – de producten van Wicke uit Sprockhövel hebben al tientallen jaren een uitstekende reputatie bij de grote OEM’s. Vooral als het gaat om zwaar materieel heeft het middelgrote familiebedrijf de standaard gezet. Dat is des te verbazingwekkender, omdat het eigenlijk puur toeval is dat Wicke tegenwoordig gespecialiseerd is in wielen en rollen.
Portret van het bedrijf 150 jaren WICKE
Ontstekingsproducten uit Barmen
De geschiedenis van de onderneming begon in 1866 toen Ferdinand Wicke in Barmen, nu een stadswijk van Wuppertal, een fourniturenwinkel opende. Kort daarna begon hij met de productie van slaghoedjes voor speelgoedpistolen, de zogenaamde “amorces”. Tot aan de eeuwwisseling groeide Ferdinand Wicke Zündwarenfabrik voortdurend. Nadat de oprichter van het bedrijf in 1903 overleed, breidden zijn zoons de portefeuille uit: vanaf 1907 werden ontstekingsystemen voor mijnwerkerslampen geproduceerd en in 1913 werden daar knalkurken aan toegevoegd. In 1919 werd Wicke verkocht aan Otto von Ragué, die het bedrijf voortzette onder de naam Ferdinand Wicke Nachfolger – een bewijs van hoe gevestigd de naam Wicke intussen was geworden.
„Niet belangrijk voor de oorlog“
Na de economisch moeilijke jaren van de Weimarrepubliek leidde het agressieve herbewapeningsbeleid onder de nationaal-socialisten vanaf 1933 aanvankelijk tot een herstel bij Wicke, zoals in de gehele Duitse economie. In de loop van de Tweede Wereldoorlog veranderde de situatie echter ingrijpend. Om de herbewapeningsproductie en de oorlogsmachine draaiende te houden, greep het nazi-regime steeds meer in in de economische processen en beperkte onder meer de productie van consumptiegoederen – met voor Wicke harde gevolgen: op 13 mei 1941 werd het bedrijf gesloten als “niet belangrijk voor de oorlogsinspanning”. Pas na het einde van de oorlog in mei 1945 was een nieuwe start mogelijk – ware het niet dat de Britse bezettingsmacht de productie van ontstekingsartikelen had verboden.
De nieuwe start moest met andere middelen gebeuren. In deze situatie kon Heinz Brennscheidt, die het bedrijf in 1935 van zijn oom Otto von Ragué had overgenomen, een beslissend succes boeken: hij slaagde erin productieorders te verwerven van Vorwerk uit Wuppertal, een grote fabrikant van huishoudelijke apparaten. Met slechts drie werknemers en acht geleende machines, maakte het bedrijf met draai- en freeswerk nog in 1945 een nieuwe start.
Wicke ontdekt het wiel
Wicke heeft enorm geprofiteerd van het begin van het economische herstel, het “Wirtschaftswunder”. De belangrijkste reden hiervoor was het opnieuw verwerven van een vergunning voor de vervaardiging van ontstekingsproducten, in maart 1950. Maar Wicke ging ook door met metaalbewerking, want intussen was er ook een kleine ijzergieterij gevestigd. En zo, in maart 1951, vond er een baanbrekende gebeurtenis plaats: voor het eerst produceerde Wicke op bestelling lichtmetalen velgen voor rubberbanden. De bedrijfsleiding onderkende al snel het enorme potentieel dat wielen en rollen hadden voor transportoplossingen in het ontluikende Wirtschaftswunder en besloot dit tot een zelfstandige productie uit te bouwen. De portefeuille van de nieuwe afdeling groeide snel: het eerste productieprogramma in 1953 omvatte slechts één artikel, dubbele schijfwielen van aluminium. In 1962 waren al talrijke varianten van die wielen, alsook zwenk- en bokwielen in productie. In 1964 werden in de catalogus voor het eerst kunststofwielen van polyamide vermeld.
Vanaf 1970 zorgde Klaus Schlösser, die aanvankelijk als verkoopleider was aangenomen, voor een verdere impuls van die ontwikkeling. Vooral zwenkwielen voor toepassingen bij zwaar materieel konden op groeiende belangstelling van de markt rekenen. Aan het einde van de jaren 70 was de jaaromzet van de afdeling wielen en rollen gestegen tot ongeveer 12 miljoen Duitse mark. De volgende ontwikkelingsstap volgde in 1983, toen de onderneming erin slaagde van Bayer (nu Covestro) een licentie te verkrijgen voor de productie van de hoogwaardige polyurethaankunststof Vulkollan®. Aan het einde van de jaren 80 steeg de jaaromzet van de afdeling wielen en rollen voor transportoplossingen opnieuw en bedroeg nu ongeveer 80 procent van de totale omzet. De directie, die sinds 1989 bestond uit Heinz-Olof Brennscheidt, de zoon van Heinz Brennscheidt, en Klaus Schlösser, nam het besluit zich volledig te concentreren op transportoplossingen. De afdeling ontstekingen werd in 1990 aan WECO verkocht.
Wicke wereldwijd
De strategische heroriëntatie viel samen met het einde van de Koude Oorlog. Wicke greep de kans die de globalisering bood en penetreerde nieuwe markten. Al in 1980 verkocht Wicke ongeveer 25 procent van zijn wielen en rollen buiten Duitsland en begon met het opzetten van vestigingen in het buitenland: in 1993 werd Wicke France geopend in Héric, in het noordwesten van Frankrijk; vanaf begin 1995 produceerde een fabriek in Zlín in de Tsjechische Republiek gegoten velgen en smeedwerk voor onderdelen van vorkheftrucks. Slechts drie jaar later begon Wicke UK zijn activiteiten in Tipton. Andere vestigingen werden onder meer geopend in Hongarije, Polen, de Benelux en de VS.
Sinds 1994 is Wicke aanwezig in China. Aanvankelijk produceerden de 120 werknemers standaardproducten voor de export. Dit veranderde rond de millenniumwisseling. Sindsdien bedient Wicke China niet alleen wereldwijde klanten, maar ook aan de Chinese markt, met aanzienlijk meer capaciteit, meer dan 450 medewerkers en een uitgebreide productportefeuille. En ook de Tsjechische productielocatie heeft een aantal jaar geleden een uitbreiding ondergaan: in 2013 is er een nieuwe fabriek geopend in Slušovice bij Zlín. Twee specialisaties van de Tsjechische vestiging zijn de productie van gevulkaniseerde wielen van elastisch rubber met een diameter tot 950 mm en van volledig geassembleerde systeemcomponenten voor toepassingen bij zwaar materieel.
Wicke in het jubileumjaar 2016
“Het is vreemd,” vat Klaus Schlösser het samen. “Als je onze geschiedenis bekijkt, zie je dat vrijwel alles aan ons bedrijf sinds 1866 is veranderd. Het bedrijf is niet langer in handen van de familie Wicke, we zijn niet langer gevestigd in Wuppertal-Barmen en we produceren geen ontstekingsproducten meer. En toch zijn sommige dingen nog hetzelfde gebleven: zowel toen als nu zijn we een familiebedrijf geleid door de eigenaar. Een bedrijf dat, ondanks alle internationale activiteiten, sterk verankerd is in zijn vestigingsstreek en een bedrijf dat altijd de zelfstandigheid en flexibiliteit van de onderneming voorop stelt. Ik denk dat deze aspecten in belangrijke mate hebben bijgedragen aan onze ontwikkeling tot een toonaangevende internationale fabrikant van transportoplossingen met vestigingen op vier continenten en meer dan 850 medewerkers. Twee zaken waren hiervoor doorslaggevend: de inzet van onze medewerkers en het jarenlange vertrouwen van onze klanten.”
En Wicke doet er veel aan om ervoor te zorgen dat beide behouden blijven. Wicke is immers niet immuun voor demografische veranderingen. Om deze uitdaging aan te gaan is Wicke actief als opleidingsbedrijf en zorgt daarnaast voor aan de leeftijd van medewerkers aangepaste arbeidsomstandigheden. Het bedrijf is ook projectpartner van “Demografie aktiv”, een gezamenlijk initiatief van de deelstaatregering Nord-Rhein Westfalen, vakbonden en werkgevers. In het kader van “Demografie aktiv” zijn bij Wicke talrijke partnerschappen tot stand gebracht tussen oudere en jongere collega’s, die elkaar regelmatig ontmoeten voor informatieve bijeenkomsten. De ontmoetingen zijn bedoeld om de vakkennis en persoonlijke ervaring van vertrekkende collega’s te bewaren voor hun opvolgers en de onderneming als geheel. In 2014 ontving Wicke het keurmerk “Demografie aktiv”.
“Maar we zijn natuurlijk niet alleen actief in ons Duitse hoofdkantoor,” aldus mede-directeur Christian Schrape. “In China bijvoorbeeld streven we, door middel van diverse interne opleidingen en samenwerking met regionale universiteiten, naar een bijscholing op maat van onze collega’s. Als bedrijf profiteren we daar rechtstreeks van: in mei 2016 is in onze Chinese vestiging bijvoorbeeld een nieuwe polyurethaanproductiefaciliteit in gebruik genomen. Tegelijkertijd werd een R&D-afdeling geopend die gespecialiseerd is in onder meer polyurethaan, metaal, aluminium en rubber.”
Een andere investering voor de toekomst ter hoogte van miljoenen euro’s werd onlangs voor de hoofdvestiging in Sprockhövel vrijgemaakt. Daar is de in 2012 begonnen omschakeling van de energievoorziening naar een gasgestookte warmtekrachtkoppelingscentrale (WKK) nu voltooid. De WKK wekt warmte en elektriciteit op. De opgewekte warmte wordt gebruikt voor een absorptiekoelmachine, die de temperatuur in de productiehallen tijdens de zomermaanden aanzienlijk verlaagt. Het eerdere gebruik van stookolie kan nu volledig achterwege blijven en ook de externe inkoop van elektriciteit is met ongeveer de helft verminderd. De voordelen van de faciliteit zijn dus tweeledig: een aanzienlijke verlaging van de energiekosten en een vermindering van de jaarlijkse CO2-uitstoot met ongeveer 1.000 ton. Onlangs werd verder geïnvesteerd in de magazijnlogistiek in de Duitse vestigingen Auenwald en Sprockhövel, waar de ingebruikneming van moderne hoogbouwmagazijnen resulteerde in een verdere optimalisering van de beschikbaarheid van goederen en de leveringssnelheid. Voor 2016 tot 2020 zijn er nog meer excellentie-initiatieven gepland die productie en automatisering zullen verankeren in de bedrijfsstrategie – naast twee andere belangrijke thema’s: het milieu en het personeel.